Ljóð, fjöldaframleiðsla og fleira

Þegar ég sit hér og hlusta á samtengdar rásir ríkisútvarpsins í gamla Radionette-viðtækinu, með stillt á „stereo“ og „tale“, „jazz“ eða jafnvel „orkester“ til að leyfa þessum listmálara að skreyta herbergið mitt tónum í öllum regnbogans litum, þegar svo ber undir, verður mér hugsað til garmsins í hinum enda herbergisins. Þó að garmurinn sé ágætt merki, frá mínu uppáhaldslandi, og þrátt fyrir að vera rúmum 35 árum yngri en radionettan, þá er þetta óskaplega mikið skran. Hér má glöggt sjá hve framleiðsluháttum hefur hrakað. Varla þarf að taka fram hvort tækið greinir mér frá stöðu heimsmálanna.

Mér verður vitaskuld hugsað til ljóðagerðar.

Ljóð. Þetta skemmtilega, knappa form. Knappt í hvaða skilningi? Ja, svar nútímaskáldsins er að það sé knappt „að lengd“ (ef það kann þá að stafsetja). Er það ekki líka knappt í skilningi bragarháttarins sem þjarmar illvígur að efni þess, setningaskipan, orðavali, áherslum, hrynjandi, atkvæðagerð, þunga, krafti ...? Það má líta á ljóðið sem íþrótt; hvernig skáldið glímir við bragarháttinn, hvernig það reynir að fella hugsun sína inn í formið, sem hvort um sig getur verið fjölbreytt að gerð og búningi. Það fer vitaskuld eftir því hve góður glímumaður skáldið er, hve vel tekst upp.

Ekki gæti ég orðað þetta betur en Sveinbjörn Beinteinsson: „Auðséð er, að bragregla er ekki trygging þess að kvæði sé mikils virði, en alltaf er leitt að sjá fagra hugsun í tötrum.“ (tekið héðan).

Nei, nú líst nútímaskáldinu ekki á blikuna. Hann hugsar áreiðanlega með sjálfum sér, vott ðe fökk?, og reynir að verja það form sem hann kennir við ljóð og telur sig kunna að yrkja.

En þetta er nákvæmlega eins og með viðtækið; þessi formlausu ljóð, sem nær væri að nefna drög að ljóði, mjög misgóð, eru ekkert nema skran. Þegar maður sér þau ásýndar í hillum verslananna líta þau ágætlega út, en þegar að er gáð er þetta líkara hordingli sem hristist og skekst í allar áttir með skáldinu meðan það barmar sér eins og fugl, alveg yfirsig ánægt með afraksturinn. Nú fær það vonandi í nefið.