Varist áhlaupi póstmódernisma að sagnfræðinni

Í kjölfar þeirrar umræðu sem átt hefur sér stað undanfarið meðal íslenskra söguspekúlanta (m.a. hér) birti ég lítinn pistil til varnar hefðbundinni sagnfræði.
Það er gott að hefja svona greinar á tilvitnun og brúka sem útgangspunkt:

History, contrary to popular theories, is kings and dates and battles.

Hvað segja þessar vinsælu kenningar að sagan sé ef hún er ekki akkúrat þeir hlutir sem móta hana sem mest? Ef vitnað er í einn virkasta íslenska pómóistann þá segir hann „að fortíðin er ekki einhver fasti á formi upphaflegrar einingar sem hægt er að fanga og sagnfræðingar reyna að grafa upp með öllum tiltækum ráðum.“ Ég er hjartanlega ósammála þessari skilgreiningu. Fyrst skulum við líta á þann akur hvaðan sagan kemur, en það hlýtur að vera heimildaforðinn. Hann er takmarkaður við þau skjöl og fornminjar sem til eru frá þeim tíma sem í athugun er. Ef hinsvegar farið er að túlka t.d. einhvern atburð útfrá okkar tíma og kalla þá túlkun sannleik í dag en ósannindi á morgun; þá er það skáldskapur, ekki sagnfræði. Sagan, eins og við getum endurskapað hana, er eingöngu varðveitt í heimildunum og ef eyða er í þeim þá er það sagnfræðingsins að, útfrá þeim heimildum sem til eru, móta líklega kenningu sem stoppað gæti í það gat. En þetta gerir hann eingöngu að þeirri forsendu gefinni að það sé lesandandum fyllilega ljóst að hér sé um tilgátu að ræða en ekki skjalfestan vitnisburð eða samtímaheimild.
Póstmódernistar fullyrða að „[f]ortíðin sem slík hefur aldrei verið til en eftirmyndir hugmyndarinnar að fortíðinni lifa“. Setjum upp einfalt dæmi. Einstaklingur A situr við borð og fyrir framan hann er tómt sælgætisbréf og hann sjálfur ataður súkkulaði um munn og hendur. Hefur þessi einstaklingur sem slíkur aldrei borðað súkkulaði og er bréfið og kámið eingöngu eftirmyndir hugmyndar um sælgætisát?
Þetta í sjálfu sér er voða skemmtilegur útúrsnúningur, en marklaus í sjálfu sér. Svona hugtakaæfingar eru gagnlegar til að stytta mönnum stundir í skammdegismyrkri en skila fræðunum í sjálfu sér engu. Því enn þarf að gefa heimildirnar út, og ekki allir hafa nennu til að eltast við úrelt hugtök sem enginn skilur. (Jú, póstmódernisminn er úreltur, ég skrifa kannski um það síðar)